Prawie 1% populacji cierpi na jakąś formę padaczki, nawracające zaburzenie neurologiczne, które charakteryzuje się częstymi, często niekontrolowanymi napadami. Co w Polsce daje nawet 400 tysięcy osób, wśród których są zarówno dorośli, jak i dzieci.
Padaczka upośledza wszystkie aspekty naszego codziennego życia człowieka. Gwałtowne drgawki wywołane napadem mogą narazić człowieka na poważne niebezpieczeństwo. Nie wspominając o tym, że osoby z padaczką są również narażone na problemy ze snem, migreną, zaburzeniami lękowymi i depresją.
Nawet 40% wszystkich postaci padaczki jest padaczką lekooporną, to jest taką, w której pacjent nie reaguje na leki przeciwpadaczkowe (AED). Dla tych pacjentów leki AED są po prostu nieskuteczne lub skutki uboczne są zbyt duże, aby można było kontynuować leczenie.
W związku z tym wielu z nich sięga po naturalne substancje, które mogą pomóc w leczeniu choroby. Olej CBD stanowi jedną z najbardziej obiecujących propozycji, którego działanie przeciwpadaczkowe zostało dokładnie zbadane przez naukowców.
W tym artykule omówię potencjalne korzyści płynące ze stosowania oleju CBD w leczeniu epilepsji i ataków padaczki.
Co to jest olej CBD?
O oleju CBD już pisałem w artykule „Co to jest olej CBD? Czym jest kannabidiol?” więc przypomnę, że olej CBD to ekstrakt z konopi o wysokim stężeniu CBD. Produkt ten może być pozyskiwany zarówno z marihuany, jak i z konopi siewnej.
Warto zauważyć, że olej CBD pochodzący z marihuany zawiera wyższe stężenie THC, psychoaktywnego kannabinoidu odpowiedzialnego za wywoływanie u użytkowników „haju”.
Olej CBD z konopi siewnej zawiera jedynie śladowe ilości THC – poniżej 0,2%. Dlatego nie może wywoływać żadnych efektów psychoaktywnych.
Dzieje się tak dlatego, że CBD samo w sobie jest niepsychoaktywne. Ma też wiele zalet zdrowotnych. Jednak jak dotąd najlepiej udokumentowane dowody pochodzą z badań nad epilepsją.
Czy olej CBD działa na objawy padaczki?
Pierwsze badania potwierdzające skuteczność związków konopi w leczeniu napadów padaczkowych powstały w latach 70-tych ubiegłego wieku i dotyczyły badań na zwierzętach. Naukowcy analizowali właściwości przeciwdrgawkowe olejków THC, jak i CBD, stwierdzając, że obydwa ekstrakty miały istotny wpływ na myszy.
Według wczesnych eksperymentów aktywność ataków może być częściowo regulowana przez układ endokannabinoidowy, wzajemnie powiązaną sieć receptorów kannabinoidowych i neuroprzekaźników zwanych endokannabinoidami.
Jak działa mechanizm przeciwpadaczkowy CBD?
Układ endokannabinoidowy dba o utrzymanie organizmu w stanie równowagi, utrzymując równowagę chemiczną. Kontroluje także funkcjonowanie biologiczne, od apetytu po kontrolę motoryczną, percepcję sensoryczną, sen i stany zapalne.
W tym celu wysyła sygnały do różnych układów organizmu za pośrednictwem swoich chemicznych posłańców zwanych endokannabinoidami. Cząsteczki te łączą się z receptorami kannabinoidowymi, które występują w mózgu i w całym organizmie. W ten sposób endokannabinoidy pomagają układowi endokannabinoidowemu w utrzymaniu zdrowego funkcjonowania organizmu.
Kiedy endokannabinoidy wykonają już swoją pracę, są rozkładane przez enzymy, aby zapobiec ich nadmiernemu gromadzeniu.
Jako kannabinoid, CBD ma niemal identyczną strukturę chemiczną jak endokannabinoidy wytwarzane przez nasz organizm. Kiedy przyjmujemy CBD, jest on w stanie oddziaływać na receptory kannabinoidowe, a także na kilka innych szlaków.
Chociaż naukowcy nadal nie wiedzą dokładnie, jak olejek CBD pomaga na napady, zaobserwowali następujące interakcje, które mogą wyjaśniać pozytywne efekty:
Endokannabinoidy są substancjami neuroprotekcyjnymi, zmniejszającymi ryzyko wystąpienia napadów spowodowanych neurotoksycznością. Kiedy osoba zażywa CBD, wprowadza do swojego organizmu więcej kannabinoidów – potencjalnie poprawiając działanie układu endokannabinoidowego dzięki ich właściwościom neuroprotekcyjnym.
Układ endokannabinoidowy moduluje również neuroekscytację, czyli proces, który może wywoływać napady drgawkowe. Prawidłowo funkcjonujący układ endokannabinoidowy, wzmocniony dodatkowymi kannabinoidami z oleju CBD, może zapobiegać nadmiernemu pobudzeniu neuronów.
CBD jest również środkiem przeciwzapalnym. Napady mogą być wywoływane lub ich częstotliwość może być zwiększona przez stan zapalny mózgu. Ograniczając neurozapalenie, CBD może zmniejszyć zarówno nasilenie, jak i częstotliwość napadów.
Przyjrzyjmy się teraz odkryciom naukowym dotyczącym przeciwpadaczkowych właściwości olejku CBD.
Co mówią badania naukowe o olejku z konopi na napady padaczkowe?
Większość badań dotyczących konkretnych przypadków z końca lat 90-tych i początku XXI wieku koncentrowała się na wpływie CBD i THC na epilepsję. Z powodu psychoaktywnego charakteru THC współczesna medycyna zwróciła się w stronę CBD.
Pierwszy lek na bazie CBD został zatwierdzony w czerwcu 2018 roku. Ten doustny spray, o nazwie Epidiolex, zawiera 99% czystego CBD. Jest on stosowany w opornych na leczenie postaciach padaczki dziecięcej, takich jak zespół Lennoxa – Gastauta i zespół Draveta.
Choroby te rozpoczynają się we wczesnym okresie dzieciństwa i zwykle prowadzą do opóźnionego lub słabego rozwoju zdolności motorycznych dziecka, mowy, zdolności intelektualnych i umiejętności komunikacji.
Przed zatwierdzeniem, Epidiolex przeszedł trzy randomizowane, podwójnie ślepe, z grupą kontrolną placebo badania kliniczne. W których wzięło udział około 500 pacjentów. Podawany wraz z innymi lekami, Epidiolex skutecznie zmniejszył częstotliwość napadów u uczestników w porównaniu z grupą placebo. Ponadto CBD poprawił inne objawy towarzyszące uczestnikom badania, takie jak sen i niepokój.
Aktualnie Epidiolex może być oficjalnie używany do leczenia powyższych dwóch rodzajów padaczki. Najnowsze badania sugerują jednak, że zastosowanie CBD może łagodzić również inne formy tej choroby.
Dla przykładu, w badaniu z 2015 roku, w którym przeanalizowano raporty pacjentów leczonych produktem Epidiolex, stwierdzono, że po 13-tygodniowym leczeniu częstość napadów zmniejszyła się o 36,5%. Wszystkie osoby biorące udział w badaniu cierpiały na ciężkie, dziecięce postacie padaczki, w tym zespół Lennoxa-Gastauta i zespół Draveta. Uczestnicy badania rozpoczęli od dawki 2-5 mg/kg na dobę i stopniowo zwiększali ją do 25-50 mg/kg na dobę.
Czy można wytworzyć tolerancję na olej CBD stosowany w leczeniu padaczki?
Osoby cierpiące na padaczkę oporną na leczenie zwykle przeżywają okres „miodowego miesiąca” po przejściu na nową terapię. Innymi słowy, po kilku miesiącach przestają odczuwać efekty nowego leczenia. Pod koniec 2018 roku naukowcy zaobserwowali, że ten sam schemat może dotyczyć leczenia CBD.
W badaniu wzięło udział prawie 100 pacjentów, z których około jedna trzecia rozwinęła tolerancję na CBD. Tolerancja ujawniła się po około siedmiu miesiącach od rozpoczęcia terapii. Od tego czasu musieli oni zwiększać dawkę, aby utrzymać efekty. Gdy dawka była wyższa, prawie połowa badanej grupy doświadczyła poprzedniego poziomu działania.
Dobra wiadomość jest jednak taka, że w przypadku dwóch trzecich uczestników CBD okazało się skuteczne na dłuższą metę.
Jak stosować olejek CBD w leczeniu epilepsji?
CBD może występować w wielu postaciach. Jeśli chcemy stosować CBD w bardziej naturalnej formie, aby sprawdzić, jak działa na nasze objawy, możemy spróbować następujących form:
Krople podjęzykowe: Najbardziej rozpowszechniona forma CBD. Krople są podawane za pomocą kroplomierza pod język, skąd są wchłaniane przez do krwiobiegu. Według badań krople podjęzykowe zapewniają najbardziej stały poziom wchłaniania.
Kapsułki: Kapsułki CBD są sprzedawane jako tabletki – miękkie kapsułki żelowe. Wystarczy je połknąć jak każdą inną tabletkę. Oferują one stałą dawkę CBD w każdej porcji, co ułatwia dozowanie niż w przypadku kropli podjęzykowych, nie wspominając o tym, że można uniknąć naturalnego smaku konopi.
Olejki vape: ta forma CBD jest wdychana przez waporyzator lub pióro vape. Wiele osób woli olejki do inhalacji od innych produktów, ponieważ uważają, że inhalacja jest relaksująca, a ponadto lubią aromat olejków do inhalacji. Olejki vape dostarczają do organizmu więcej CBD niż jakakolwiek inna metoda konsumpcji.
Jak dawkować olej CBD w przypadku epilepsji i ataków padaczki?
Proces określania dawki będzie różny u poszczególnych pacjentów. Jak w przypadku każdej nowej substancji, ostrożne podejście i powolne zwiększanie dawki zminimalizuje możliwość wystąpienia ewentualnych skutków ubocznych.
Optymalna dawka CBD dla chorych na padaczkę będzie zależała od następujących czynników:
stężenia CBD,
spektrum kannabinoidów,
sposobu podawania,
wagi,
wieku,
metabolizmu,
stylu życia,
leków, które pacjent przyjmuje.
Główna specjalistka ds. medycznych w Compassionate Cultivation, dr Karen Keough, stworzyła ogólne wytyczne dotyczące dawkowania oleju CBD dla dorosłych i dzieci chorych na epilepsję.
Jakie są zalecenia dotyczące dawkowania u dzieci?
W zależności od nasilenia objawów, u dzieci można rozpocząć podawanie małych, jak i dużych dawek.
Instrukcje dotyczące rozpoczynania leczenia małymi dawkami:
rozpoczynamy od dawki 0,25 mg/dobę,
dawka docelowa wynosi od 1 do 5 mg/dobę. Wyższe dawki są tolerowane, ale kosztem pewnych łagodnych działań niepożądanych, takich jak suchość w ustach, suchość oczu, niskie ciśnienie krwi, uspokojenie i zawroty głowy,
średnia dawka wynosi 1-3 mg/dobę,
dawkę należy zwiększać co 1-2 tygodnie o 0,25 mg/dobę o ile nie występują działania niepożądane.
Rozpoczynanie leczenia dużymi dawkami u dzieci:
rozpoczynamy od 0,5 mg/dobę,
dawka docelowa wynosi od 1 do 5 mg/dobę,
średnia dawka wynosi 1-3 mg/dobę,
zwiększamy dawkę co 1-2 tygodnie o 0,5 mg/dobę i monitorujemy efekty,
jeśli wystąpią działania niepożądane, należy wydłużyć odstępy między zwiększaniem dawki i zwiększać ją bardziej stopniowo.
Jakie są zalecenia dotyczące dawkowania dla dorosłych?
Uwzględniając powyższe czynniki, takie jak masa ciała i metabolizm, dorośli z epilepsją potrzebują więcej CBD podczas leczenia w porównaniu z dziećmi. Aby osiągnąć skuteczną dawkę, należy skorzystać z poniższych wskazówek:
Niska dawka CBD u dorosłych:
rozpoczynamy od 25 mg dwa razy dziennie,
zwiększamy dawki o 25 mg co 1-2 tygodnie,
dawka docelowa wynosi 100-300 mg dwa razy dziennie, jeśli nie obserwuje się skutków ubocznych. W badaniach klinicznych stosowano dawki nawet 1500 mg CBD dziennie, ale tak wysokie dawki mogą nie być konieczne do osiągnięcia ulgi w napadach u większości pacjentów.
Duża dawka CBD u dorosłych:
rozpoczynamy od 50 mg dwa razy dziennie,
zwiększamy dawki co 1-2 tygodnie o 50 mg/dobę,
dawka docelowa wynosi 200-500 mg dwa razy dziennie, jeśli jest tolerowana. Po ustąpieniu napadów można zaprzestać przyjmowania preparatu wcześniej, aby zapobiec dalszemu zwiększaniu dawki i ewentualnym działaniom niepożądanym.
Podsumowanie
Kannabinoidy mają wiele udowodnionych korzystnych właściwości zdrowotnych, szczególnie w leczeniu ataków padaczki i radzeniu sobie z nimi. Jeśli chcemy wypróbować olej CBD do wspomagania leczenia objawów, to mam nadzieję, że ten przewodnik pomógł zrozumieć, jak go używać, aby w pełni wykorzystać jego zalety i powstrzymać rozwój choroby. Pamiętajmy, aby dawkowanie zaczynać od małych dawek.
Przede wszystkim pamiętajmy, przed zakupem jakiegokolwiek produktu CBD skonsultować się z lekarzem – tylko po to, aby upewnić się, że nie będzie on negatywnie kolidował z lekami, które przyjmujemy.
Czy znacie historie osób, którym udało się zmniejszyć częstotliwość ataków padaczki dzięki olejkowi CBD? Podzielcie się swoimi historiami w komentarzach poniżej.
Bibliografia
Devinsky, O. et al. Cannabidiol in Patients With Treatment-Resistant Epilepsy: An Open-Label Interventional Trial. The Lancet: Neurology, (2016).
Filloux, F. M. Cannabinoids for Pediatric Epilepsy? Up in Smoke or Real Science? Translational Pediatrics, (2016).
Mannila, J., Jarvinen, T., Jarvinen, K., Jarho, P. Precipitation Complexation Method Produces Cannabidiol/Beta-Cyclodextrin Inclusion Complex Suitable for Sublingual Administration of Cannabidiol. Journal of Pharmaceutical Sciences, (2007).
Millar, S.A., Stone, N.L., Yates, A.S. & O’Sullivan, S.E. A Systematic Review on the Pharmacokinetics of Cannabidiol in Humans. Frontiers in Pharmacology, (2018).
Perucca, E. Cannabinoids in the Treatment of Epilepsy: Hard Evidence at Last? Journal of Epilepsy Research, (2017).
